Slecht nieuws

Jan Pourquoi is veertig jaar terug als werkloze historicus vanuit Zulte naar Amerika getrokken. Hij heeft er een eigen bedrijf, met op zijn meest 1500 mensen in dienst. Intussen is hij ook Amerikaans staatsburger geworden. Voor Doorbraak legt hij uit waarom hij zijn nieuwe vaderland omarmt.

Arsenaal

Ik heb slecht nieuws. En slecht nieuws gooi je de mensen maar beter meteen voor de voeten. De waarheid moet geweten zijn, ze heeft haar rechten.

Het was de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt die in 1941 zei: ‘Amerika is het arsenaal van de Democratie.’ Hij bedoelde ‘arsenaal’ tamelijk letterlijk. Het waren de wapens die Amerika had geleverd aan het Verenigd Koninkrijk voor zijn oorlog tegen nazi-Duitsland. Maar eigenlijk ging het ook toen om de strijd tegen het totalitarisme.

Het is nog altijd de Angelsaksische wereld die de strijdbijl en het merendeel van de kosten opneemt voor de verdediging van vrijheid en democratie. Maar er zijn plunderaars het arsenaal binnengedrongen, en dat is slecht nieuws. Het baart me grote zorgen. En nog erger: op het randje af was ik medeplichtig aan die diefstal.

Ik leg u mijn verhaal voor en hoop op een mild vonnis.

Zelfverrijking

Het was 2016 en Donald Trump had zich kandidaat gesteld voor de Republikeinse voorverkiezing. Ik was enthousiast en was, onder vrienden, de eerste en zeer lang de enige Trumpiaan. Mijn vrienden en kennissen zijn deftige mensen: mensen met diploma’s, geld en aanzien. Onder dat volk is de liefde voor Trump nooit groot geweest. Trumps bordjes zie je niet in de betere, traditioneel Republikeinse buurten. Wel in de armere, blanke, wijken. Voor de elites is en blijft Trump een wat vulgaire parvenu.

Ik dacht nochtans goede redenen te hebben voor mijn enthousiasme. Een zeer rijk man, dacht ik, kan je niet corrumperen. Hij gaat zijn hachje niet wagen voor een paar onnozele miljoenen. Een oude miljardair is het al lang niet meer om het geld te doen. Wel om de glorie of gewoonweg om iets goed te doen. Zo zijn er in Amerika tal van voorbeelden. Meer nog… De dure verkiezingscampagne kon hij zelf betalen en dus bleef hij ook onafhankelijk van geldschieters.

Ik had het verkeerd voor. De financiële hebzucht van de man bleek, ook in zijn oude dagen, niet verzwakt en het presidentschap leek hem, nog altijd, een middel om zich te verrijken.

Een onwezenlijke duiventil

Ik dacht ook dat een man uit New York, een stedeling, een wereldreiziger met een mooie jonge vrouw en toch wel goede studies achter de rug, wel gematigd moest zijn in zijn opvattingen. Nog eens, ik was verkeerd. Meteen na zijn verkiezingsoverwinning maakte hij een scherpe ruk naar politiek rechts. Naar de hoek, binnen de Republikeinse Partij, waar ik nooit van lustte, waar wetenschap in vraag wordt gesteld en waar abortus en homofilie ‘des duivels’ zijn.

Zo stilletjes aan had ik bedenkingen… En het was mijn dochter, een jonge wetenschapper, die me eerst mee op stap nam naar The March for Science en dan, enkele maanden later, naar een betoging voor abortus.

Ik dacht, en daar was ik toch wel zeker van, dat de succesrijke zakenman Trump zich zou omringen met de best gekwalificeerde mensen. Slimme, succesvolle zakenmensen weten wat ze niet weten, en brengen bijgevolg verstandige mensen aan boord. Eens te meer had ik het verkeerd. De regering-Trump werd een onwezenlijke duiventil met voortdurende ontslagen en nieuwe gezichten. Een onstabiel zooitje, slecht voor Amerika en de wereld.

Ik dacht dat een politiek buitenstaander, die de taal van het volk sprak, meer mensen dan ooit naar de stembus kon lokken om onze Amerikaanse democratie sterker maken. Hij lokte ook meer volk naar de stembus – de trouwste Trumpianen zijn mensen die nooit eerder hadden gestemd – maar niet om de democratie te versterken, maar ze te verzwakken.

Terug naar Biden

Op 6 januari 2021 was er een poging tot staatsgreep, geleid door Trump. De poorten van het ‘arsenaal van de democratie’ werden ingeslagen, letterlijk en figuurlijk. Zelf sloeg ik op slag de deur van de Republikeinse partij definitief dicht. De wereld kon de ogen niet geloven. Totalitaire regimes zoals China, Rusland, Iran lachten in het vuistje.

Maar eerder al was ik tot inkeer gekomen. Ik behoor tot die groep mensen – meestal geïdentificeerd als blank, hooggeschoold en hoog inkomen – die de Republikeinse Partij de rug hebben toegekeerd en Biden in 2020 de overwinning gaf.

Volgend jaar stem ik weer voor Joe Biden. U weet waarom.

En vergeef me mijn dwalingen.