Jongeren en de absolute vrijheid

Jongeren en vaak meer specifiek jonge mannen begrijpen, is een clickbait in de pers geworden. Artikels als ‘Hoe vaak denk jij aan het Romeinse Rijk – trend bij mannen’, ‘Stoïcisme leeft op onder jongeren’ en ‘Kan je nog “mannelijk” zijn zonder de stempel “toxisch” te krijgen?’ duiden op een soort van onbegrip bij – op zijn minst onder andere – onze intellectuele elite over wat er in de hoofden van jongeren omgaat.

De analyse van deze fenomenen wordt nauwelijks gemaakt. In de gangbare pers blijft het bij losse clickbait-flodders. Uit de European Value Study, het langstlopende sociologisch onderzoek dat peilt naar de waarden van verschillende generaties sinds de jaren ’80, blijkt dat voor het eerst sinds de val van de Muur het de jongste generatie is die de meest conservatieve is. Dit is bij ons nog geen debat; in Nederland is het – zoals vaak eerder – wel al een centraal thema.

Absolute vrijheid

Eén verklaring kan gevonden worden in de absolute vrijheid waar voorgaande generaties voor hun kinderen – of voor zichzelf – naar streefden. Elke zuil moest neer, zelfbeslissing en zelfontplooiing waren het hoogste goed.

Maar dat meer vrijheid niet automatisch naar meer geluk leidt wordt almaar duidelijker. De vijfde hobby brengt toch veel stress met zich mee, al dat sexting en posten van suggestieve video’s op TikTok blijkt veel onzekerheid op te leveren, en de hoop dat klimaatspijbelaars en 16-jarige stemgerechtigden de extremen zullen tegenhouden, blijkt de berg aan verwachtingen die we voor onze pubers hebben te vergroten.

Dat deze druk zich uit in fysieke en mentale kwetsbaarheid is wel al duidelijk. Het aantal jongeren met mentale problemen gaat door het dak, de eenzaamheid  groeit, sociaal contact wordt almaar meer oppervlakkig. De medicatie die we dan toedienen aan steeds jongere kinderen is niet meer bij te houden.

Veroordelen

Het hoeft niet te verbazen dat wanneer jongeren de European Value Study invullen, ze teruggrijpen naar stabiliteit en voorspelbaarheid. Dat ze echtscheidingen meer veroordelen, dat ze meer waarde hechten aan een gedeelde identiteit en minder mentale ruimte hebben voor nóg meer veranderingen.

Bij de ‘vrijgevochten’ oudere generaties die bewust mei ’68 hebben meegemaakt en de val van de Muur, dringt het besef zich op dat de structuren die het leven een vaste vorm gaven, misschien niet uit paternalistische overwegingen bestonden, maar misschien wel om het leven in goede banen te leiden. Om de complexiteit te kunnen vatten. Om de oneindigheid aan keuzes te kunnen limiteren. Moeten we daarom onze kinderen opnieuw op Kazou-kamp sturen? Naar een internaat met meer orde? Of voor sommigen nog erger: elke week naar de mis?

De geschiedenis herhaalt zich nooit letterlijk. Onze jongeren zullen hun eigen set van antwoorden vormen om het leven behapbaar te maken. Dat kan zich uiten in heel verschillende zaken die gelijkgezinden meer samenbrengen of net horizontale initiatieven die streven naar samenhorigheid zoals een hernieuwde dienstplicht.

Het is alleen belangrijk de fouten te herkennen in het streven van voorgaande generaties naar de absolute vrijheid. Elke slinger in beweging keert terug en is een kans om een beter evenwicht te vinden.