Lang leve de vooruitgang
Titel | Lang leve de vooruitgang |
---|---|
Auteur | Jaffe Vink |
Uitgever | Prometheus |
ISBN | 9789044627510 |
Onze beoordeling | |
Aantal bladzijden | 221 |
Prijs | € 18.95 |
‘Jackpot voor de wereldgezondheid’ kopt De Morgen (23 juli) boven een artikel waaruit we leren dat dankzij de miljarden euro’s financiële steun van rijkste mensen ter wereld Bill en Melinda Gates (Microsoft) en Carlos Slim onder andere tbc, hiv en malaria sterk worden teruggedrongen. De euro’s komen via hun liefdadigheidsorganisaties terecht bij onderzoekers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en andere dat hiermee de strijd tegen de grootste killers op aarde, en vooral dan in Zwart-Afrika, aangaat. En met succes.
Het toont niet alleen aan dat wie zo rijk is als de Marianentrog diep best diep in de zakken kan tasten voor het goede doel. Maar ook dat de juiste wetenschappelijke onderzoeksprojecten helpen om de mensheid een stapje dichter bij de volmaaktheid te brengen. Of toch een stapje verder van de ondergang. Wetenschappelijke vooruitgang helpt ziektes de wereld uit, vergroot landbouwareaal en -opbrengsten, voedt steeds meer mensen.
Nochtans dachten we er ooit anders over. In de jaren 1960 en ’70 werd de publieke opinie overspoeld door zwartgallige eschatologische geschriften die voorspelden dat het dra gedaan zou zijn met Moeder Aarde en de zoogdieren die aan de top staan van de voedselketen: de homo sapiens, wij dus. Het bekende Rapport van de Club van Rome had het meeste impact. De weg naar het tot religie verheven ecologische pessimisme van auteurs als Rachel Carson of Paul Ehrlich, plaveiden eerder de weg.
De natuurlijke bronnen zouden eind 20e eeuw droog komen te liggen. Het malthusiaanse probleem (kort: populatie groeit sneller dan landbouwopbrengsten) halfweg de 21e eeuw een kaalslag toedienen aan de mensheid. We zitten nu halfweg, en niets van dat alles blijkt het geval.
Het ecologische pessimisme, waar groene partijen hun ideologische mosterd haalden, is keer op keer, op meerdere terreinen, verslaan door de wetenschap, door de vooruitgang en de versnelling van de menselijke kennis. Dat stelt filosoof Jaffe Vink in zijn zeer leesbare boek Wie is er bang voor de vooruitgang.
Alleen nog maar met GGO’s is de Indiase en Pakistaanse bevolking een tijd terug een hongersnood bespaard gebleven. De GGO-ontwikkelaar Norman Borlaug kreeg er de Nobelprijs voor de Vrede voor. Maar de Groenen in het Europees Parlement zijn nog altijd tegen biotechnologische ingrepen in voedselproductie.
Wetenschappelijke vooruitgang dwong vanaf 1759 de pokken naar de geschiedenisboekjes, leerde ik eerder in Het jaar 1759 van Paul Fentrop (Prometheus). En van Vink leren we dat door wetenschappelijke vooruitgang en verbreiding van dito kennis aan family planning wordt gedaan, bevolkingsgroei lichtjes in de perken wordt gehouden waar het kan, bossen niet dood zijn gegaan door de zure regen, en hongersnoden voorkomen.
Vink toont zich wel net iets te veel een believer van het Vooruitgangsgeloof. Verre van mij dat voor de landbouwrevolutie van ca 10 000 voj alles beter was, maar feit is ook dat nadien tal van smerige dierenziektes de mensheid hebben geteisterd (lees maar De akkers van Pandora van Spencer Wells; Contact). En of de mens er iets mee te maken heeft of niet, en feit is dat klimaatwijzigingen zich altijd al hebben voorgedaan op onze planeet, ons klimaat is nu duidelijk in de war en het kan geen kwaad straks met een hybride te rijden in plaats van met een vervuilende diesel. Dan kunnen misschien de koolwitjes terug witter dan wit worden. Enfin, elk voordeel heb z’n nadeel. En een menselijke ingreep op de natuur zal altijd wel een weerbots krijgen. Maar dat is dan weer een nieuwe uitdaging voor de mens om ook daar weer een antwoord op te vinden. En dat antwoord, dat vindt de mens wel, zo vindingrijk zijn we wel, zeker als het voortbestaan van onze soort en onze planeet op het spel staan.
Vink stelt zich in zijn boek wel niet op als een intransigente gelover in vooruitgang. Door de juiste voorbeelden uit de voorbije eeuw te beschrijven, toont hij vooral aan dat we als mensheid geen angst mogen hebben voor die vooruitgang. Want als we als mensheid straks voor een nieuwe uitdaging staan of op een nieuw ecologisch, agrarisch of medisch probleem stoten, moeten we vertrouwen op vooruitgang van wetenschap en verbreiding van kennis over Moeder Aarde. Angst is een slechte raadgever. En al zeker als het over de toekomst van onze soort gaat. Veeleer zal het zaak zijn te beslissen welk wetenschappelijk onderzoek voorrang verdient en centen. En dan kan zo’n filantroop à la Gates wonderen doen.
Karl Drabbe is uitgever van ERTSBERG. Hij is historicus en wereldreiziger en werkt al sinds 1993 mee aan Doorbraak.
Naar goede traditie vindt vandaag voor de tiende keer een grote manifestatie voor meer autonomie plaats in Catalonië. Wat zal de impact zijn?